Pierwsze objawy choroby Hirschsprunga mogą wystąpić już zaraz po urodzeniu albo wkrótce po nim, czasami jednak choroba przebiega przez długi czas skrycie, objawiając się tylko skłonnością do zaparcia stolca, i ujawnia się dopiero w późniejszym okresie życia. Osobiście spostrzegałem przypadek, w którym wykształcony obraz kliniczny choroby wystąpił dopiero pod koniec ciąży. Znamiennym objawem choroby Hirschsprunga są nadzwyczaj Uporczywe zaparcia stolca: chorzy oddają stolce samorzutnie zaledwie raz na kilka tygodni. Zaparciu towarzyszy przeważnie brak oddawania wiatrów. Przedmiotowo stwierdza się ogromne rozmiary brzucha, znaczne uniesienie ku górze przepony i wybitne rozszerzenie okrężnicy, czasami stawianie się jelita grubego. Bólów bardzo często zupełnie nie ma. Wymioty zdarzają się rzadko. Wziernikowaniem odbytnicy i okrężnicy esowatej stwierdza się ogromne rozszerzenie tych części jelit i wypełnienie -masami kałowymi. W jednym z moich przypadków światło odbytnicy, pomimo dużej ilości kału, nie było wypełnione całkowicie -przez kał, tak iż między masą kałową a ścianą odbytnicy znajdowała się wolna przestrzeń. Rozmiary brzucha znacznie się zmniejszają po oddaniu stolca. Waga stolca i jego objętość zazwyczaj niepomiernie przekraczają stosunki prawidłowe. Po dłuższym trwaniu choroby dołącza się przewlekły nieżyt okrężnicy. Początkowe bardzo uporczywe zaparcia mogą teraz ustąpić miejsca stolcom na przemian zapartym i biegunkowym, a następnie biegunkowym. W związku z tym ogólny stan chorego pogarsza się coraz bardziej. Wreszcie może nastąpić znaczne wyniszczenie . Rozpoznanie. [podobne: kał ołówkowy, aldosteronizm, piąta kość śródstopia ]